Slechts een kwart van de gemeenteraadsleden is vrouw. Met nog enkele dagen te gaan voor de verkiezingen, zet Devika Partiman (30) alles op alles om daar een minder middeleeuws percentage van te maken. Met de stichting Stem op een Vrouw moedigt ze kiezers aan om op een vrouw te stemmen en vrouwen om de politiek in te gaan. Devika is vastberaden: ‘Ik geloof dat wij een veiliger en beter lopend land krijgen als meer vrouwen erover meepraten.’
Wat is Stem op een Vrouw?
Stem op een Vrouw is vorig jaar tijdens de Tweede Kamerverkiezingen begonnen als campagne. We wilden kiezers niet alleen aansporen om op een vrouw te stemmen, maar ook om slim op een vrouw te stemmen. Want een miljoen Nederlanders bleek reeds te stemmen op de eerste vrouw op de lijst. Terwijl die vaak toch wel in de kamer komt. Met voorkeursstemmen kun je een vrouw die lager op de lijst staat een kans geven. Dit jaar proberen we vrouwen ook te motiveren om de politiek in te gaan, want dat is natuurlijk het effectiefst.
Waarom ben je Stem op een vrouw begonnen?
De afgelopen jaren vielen mij wat dingen op die me er heel bewust van maakten dat ik een vrouw ben. Zoals loonsongelijkheid en worden lastiggevallen op straat. Waar ik het vroeger van me af liet glijden, was ik het plots zat om te accepteren dat vrouw-zijn zulke consequenties heeft. En toen ik de ongelijkheid eenmaal zag, kon ik mijn ogen er niet meer voor sluiten. Dus had ik geen andere keuze meer dan er wat aan te doen.
Waarom vind je het zo belangrijk dat er meer vrouwen in de politiek komen?
De politiek hoort het volk te vertegenwoordigen. Dat gebeurt nu niet. De politiek is wit en man. Er zijn belangrijke discussies zoals #metoo en Zwarte Piet die buiten de politiek om worden gevoerd. Ze komen nu niet serieus op de politieke agenda, omdat vrijwel niemand in de kamer zelf ervaring heeft met deze thema’s. Het is niet toevallig dat er geen zwarte mensen in de Tweede Kamer zitten, en dat die Kamer zegt; Zwarte Piet, dat moet de samenleving oplossen. Ik geloof sowieso dat je effectiever beleid voert als je mensen laat meepraten die het raakt.
Waar miste je bijvoorbeeld de stem van vrouwen in de kamer?
De SGP probeerde laatst weer de regels voor abortus aan te scherpen. Ik vind gewoon niet dat je een meerderheid van mannen kan laten beslissen over deze kwestie.
Wat zouden vrouwen in de gemeenteraad kunnen veranderen?
Dat zit niet in eigenschappen, maar in ervaringen. Vrouwen kunnen een discussie beginnen die nu niet wordt gevoerd, omdat zij uit ervaring weten waar vrouwen tegenaan lopen. Ze hebben bovendien nog steeds die zorgtaak, dus weten vrouwen vaak beter wat er speelt in de buurt en op school. Dat is handig in discussies over zorg, onderwijs en bijvoorbeeld verkeersveiligheid.
Hoe komt het dat er nog steeds zo weinig vrouwen in de politiek zitten?
Vrouwen hebben een historische achterstand. We mogen nog niet zo lang meedoen en dat werkt nog steeds door. Beeldvorming speelt daarbij een grote rol. De oververtegenwoordiging en overrepresentatie van mannen in de politiek houdt het idee in stand dat de politiek voor mannen is. Het is een vicieuze cirkel. En als je als vrouw wél de politiek ingaat, doe je baanbrekend werk en lig je onder een vergrootglas. Vrouwen worden anders behandeld in de pers. Je moet er maar net zin in hebben dat al jouw outfits worden besproken en dat je bovenste google hit is: ‘Tanja, getrouwd?’
Zouden partijen meer hun best moeten doen om vrouwen aan te trekken?
Politiek is een old-boys network. Het zijn grote groepen mannen en die putten weer uit een netwerk van mannen. Daardoor worden vrouwen minder goed bereikt. Ook de sollicitatiecommissies van politieke partijen zijn vaak niet divers en het is bewezen dat die vaak kandidaten aannemen die op henzelf lijken. Dus de partijen zouden eens hun netwerk onder de loep moeten nemen en daarbuiten moeten zoeken.
In hoeverre ligt de verantwoordelijkheid bij vrouwen zelf?
Er is een onderzoek dat stelt dat de kans dat een vrouw politiek actief wordt met de helft toeneemt als ze wordt gevraagd. Generaliserend gezegd, melden mannen zichzelf dus vaak aan en moet je het aan vrouwen vragen. Ik wil vrouwen echt motiveren om het gewoon te gaan doen. Of moedig andere vrouwen aan. Want je kunt wel tegen de politiek aan blijven schoppen, dat doe ik zelf ook graag, maar je kunt ook meedoen. Dat is effectiever.
Zou een quotum de oplossing zijn?
Enerzijds ben ik voor, want het lost op korte termijn de ondervertegenwoordiging van vrouwen op. Maar in Nederland is er veel weerstand tegen. Het idee dat je het zelf moet doen, is heel hardnekkig. Bovendien heeft de lokale politiek al moeite om überhaupt genoeg mensen te vinden, laat staan met een quotum. Ik ben daarom alleen voor een quotum als er extra maatregelen worden genomen, zoals betere politieke voorlichting op school en diverse sollicitatiecommissies.
Hoe weerleg je de kritiek dat zo’n quotum of stemmen op een vrouw sekse boven kwaliteit stelt?
Ik wil niet dat mensen willekeurig voor een vrouw kiezen omdat ze vrouw is. Ik wil dat ze slim kiezen. Er zijn genoeg vrouwen, dus ga op zoek. Er is vast een vrouw die past bij jouw ideeën en kwaliteitsstandaarden. En als jij je als kiezer toch niet verdiept in de kandidaten, dan kun je net zo goed op een vrouw stemmen. Mensen stemmen nu ook vaak willekeurig op de nummer 1.
Zorgt zo’n voorkeursbehandeling niet juist voor stigmatisering: “Ze zit hier alleen maar omdat ze een vrouw is?”
Dat heb ik niet terug gehoord. Wat ik wel heb gehoord, is dat de vrouwen die dankzij voorkeurstemmen in de kamer zitten, op de voet worden gevolgd door hun kiezers. Die zijn echt trots dat deze vrouwen door hen in de kamer zitten. Kiezers krijgen zo het gevoel dat hun stem uitmaakt. Op die manier helpen wij dus ook de stemmers emanciperen.
Stel er komen deze verkiezingen evenveel vrouwen in de gemeenteraad, is het probleem dan opgelost?
Nee. Want vrouwen stoppen vaker vroegtijdig dan mannen. Dat heeft te maken met de cultuur en werkvoorwaarden. Vergaderingen zonder eindtijd of borrels zijn niet altijd te combineren zijn met de zorgtaken thuis. De politiek is een ouderwetse mannencultuur. Meer vrouwen verandert dat niet automatisch. Want als je ergens nieuw bent, ga je gewoon overal in mee. Ik zou willen dat vrouwen in de gemeenteraad kritisch kijken naar de interne cultuur en vergaderstructuur. Wat moet daar aan veranderen zodat vrouwen hun termijn wel afmaken?
Wanneer is jouw missie geslaagd?
Ik zou willen dat we straks een foto van de Tweede Kamer hebben waarop iedereen iemand kan zien die op hem of haar lijkt. Dat iedereen zich vertegenwoordigd voelt.
Enne, waarom kunnen we niet op Devika stemmen woensdag?
Als ik nu zelf de politiek in ga, dan heb ik geen tijd meer voor deze stichting. Dus ik heb een afweging gemaakt: is het effectiever als ik zelf politiek actief word of als ik tien andere vrouwen motiveer om zich aan te melden? Ik zet nu in op het tweede, maar het zit zeker in de pijplijn.
Devika for president! Meer weten over slim stemmen? Check de website van Stem op een Vrouw.
Interview door Marieke de Ruiter
Video door Rosa Cherim
Lees meer:
De vrouw achter The Yoni Empire
